రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) అక్టోబర్ 4, 2025 నుండి చెక్క్ క్లియరింగ్ ప్రక్రియను రెండు దశలలో తీసుకువస్తోంది, దీని ద్వారా settlements సమయం ప్రస్తుత రెండు రోజుల స్థానంలో కొన్ని గంటల వరకు తగ్గిపోతుంది. ప్రస్తుత చట్టాల ప్రకారం చెక్కులు రెండు పని రోజులలో క్లియర్ అవుతాయిగా ఉండగా, కొత్త విధానం ద్వారా చెక్కులు స్కాన్, ప్రదర్శన, మరియు క్లియర్ అవుతాయి ఒకే రోజు వ్యాపార సమయాలలో క్రమంగా.
వేగవంతమైన చెక్ క్లియరింగ్ విధానం ముఖ్యాంశాలు:
- దశ 1: అక్టోబర్ 4, 2025 నుండి ప్రారంభం, ఇది జనవరి 2, 2026 వరకు ఉంటుంది. ఈ దశలో డ్రాయీ బ్యాంకులు వాయిదాగా లేకుండా ప్రతీ చెక్కు మీద అదే రోజు సాయంత్రం 7 గంటలలోపు పాజిటివ్ లేదా నెగటివ్ ధృవీకరణ ఇవ్వాలి. ధృవీకరణ అందని చెక్కులు ఆటోమేటిక్గా ఆమోదించబడి సెటిల్ చేయబడతాయి.
- దశ 2: జనవరి 3, 2026 నుంచి ప్రారంభమవుతుంది, ఇందులో ‘T+3 క్లియర్ అవర్స్’ విధానం అమలు అవుతుంది. ఉదాహరణకి, ఉదయం 10 నుండి 11 గంటలలో అందిన చెక్కు ఆ తర్వాత 3 గంటల్లో (2 PM లోపు) ధృవీకరించబడాలి లేకపోతే ఆటోమేటిక్ ఆమోదం పొందుతుంది.
- చెక్కులు 10 AM నుంచి 4 PM మధ్య వరుసగా ప్రాసెస్ చేయబడతాయి. ప్రతీ చెక్కుకు డ్రాయీ బ్యాంకులు ఆమోదం లేదా నిరాకరణ ఇస్తాయి.
- సેટిల్మెంట్ పూర్తయిన వెంటనే క్లియరింగ్ హౌస్ సమాచారం ప్రదర్శన బ్యాంక్ కు అందజేస్తుంది. ప్రదర్శన బ్యాంకులు సాధారణ రక్షణ చర్యలు పాటిస్తూ ఒక గంటలోపు ఖాతాదారులకు చెల్లింపులు విడుదల చేయాలి.
- బ్యాంకులు తమ ఖాతాదారులకు ఈ కొత్త విధానంపై అవగాహన కల్పించాలని RBI సూచించింది.
ఈ కొత్త విధానం వలన చెక్క్ ఆధారిత లావాదేవీల వేగం పెరుగుతూ, డిజిటల్ చెల్లింపులకి సమీపంగా ఉంటుంది. ఈ రిఫార్మ్ ద్వారా క్లియరింగ్ ఎఫిషియెన్సీ, సెటిల్మెంట్ రిస్క్ తగ్గించి, ఖాతాదారుల అనుభవం మెరుగుపరచడం లక్ష్యంగా ఉంది.
ఈ విధానాన్ని అన్ని బ్యాంకులు అమలు చేయడానికి సిద్ధం కావలసినట్లు RBI నిర్ణయించింది
